Δημήτρης Βαρβαρήγος: Θέλω να είμαι απελπισμένος, για να μπορώ να γράφω - superiorbooks.grsuperiorbooks.grΣυνέντευξη στον Πάνο Γιαννάκαινα ]
Ακάματος εργάτης του λόγου και του πνεύματος, ο Δημήτρης Βαρβαρήγος είναι γνωστός ακόμη και στο πιο δυσπρόσιτο αναγνωστικό κοινό. Θεατρικός, λογοτέχνης, φιλόσοφος, συντάκτης, δάσκαλος. Δουλευτής του ελληνικού λόγου, ευρηματικός, με βαθιά γνώση του αρχαιοελληνικού επιτεύγματος, ευαίσθητος -συχνά ονειροπόλος. Και πάνω απ’ όλα τελειομανής! To superiorbooks.gr συνομίλησε μαζί του, με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης του καινούργιου βιβλίου του Εγώ ο Άλλος, που θα κυκλοφορήσει σύντομα.
Έχετε κατ’ επανάληψη στο παρελθόν χαρακτηρίσει την συγγραφή ως «τέχνη μοναχική» και μάλιστα έχετε δηλώσει ότι συνειδητά, από πολύ νωρίς στην ζωή σας, έχετε ακολουθήσει τον «μοναχικό δρόμο της Λογοτεχνίας». Τα λόγια σας θυμίζουν την ρήση τουHenry James: Ο συγγραφέας που δεν έχει αποστασιοποιηθεί από τα της καθημερινότητας είναι και επικίνδυνος και ευάλωτος (sic: The author who has not finished with living is both dangerous and vulnerable). Η αφοσιωμένη ενασχόληση με την Λογοτεχνία, επομένως, απαιτεί θυσίες, αν το αντιλαμβάνομαι σωστά. Θα ήθελα την άποψή σας.
Είναι μεγάλη υπόθεση να αφήνεις πίσω το χρόνο της αληθινής ζωής και να αφοσιώσεις ψυχή και σώμα σε μια οργανικά ζωντανή μοναχικότητα. Όμως η διαδικασία ανάπτυξης της έκφρασης προσφέρει μια εξελικτική πορεία στο πνεύμα, έχοντας την δυνατότητα να ξεπερνάει κάθε απτή αίσθηση της πραγματικότητας και ο υπεραισθητός κόσμος που συναντώ και που ο ίδιος δημιουργώ με τη συγγραφή -κι αυτή είναι η μαγεία της λογοτεχνίας- να γίνεται ο αληθινός δικός μου κόσμος, ο αναντικατάστατος για την πνευματική μου διαύγεια και ψυχική ισορροπία μου.
Ο Henry James, όντας εκπρόσωπος του ρεαλισμού της γενιάς του στη λογοτεχνία, σωστά αναφέρει πως ο συγγραφέας γίνεται επικίνδυνος και ευάλωτος αν δεν αποστασιοποιηθεί από την καθημερινότητα. Αν ο συγγραφέας δεν έχει ζήλο,εντατική προσήλωση και πλήρη αφοσίωση στο έργο του, δεν θα καταφέρει να πετύχει ποτέ το στόχο του… Να γράψει ένα καλό βιβλίο.
Την περίοδο της έμπνευσης, εξαφανίζομαι… χάνομαι για μήνες στο διάβασμα – μελέτη και στο γράψιμο
Η συγγραφή σαφώς είναι μια επίπονη, δημιουργική εργασία -και ως τέτοια προϋποθέτει μόχθο. Ο συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του και το αναγνωστικό κοινό κοπιάζει, στερείται, επενδύει. Στην χώρα μας ξέρουμε ότι η συγγραφή δύσκολα μπορεί να εξασφαλίσει μια «αξιοπρεπή» διαβίωση. Ποιοι είναι οι λόγοι κατά την γνώμη σας;
Και τι μπορεί να πετύχει κάποιος αν δεν μοχθήσει; Κι όταν μέσα από την προσωπική του δράση φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε η ικανοποίηση και η χαρά είναι δώρα ανεκτίμητα. Προσωπικά, όταν ισχύει η περίοδος της έμπνευσης, εξαφανίζομαι… χάνομαι για μήνες στο διάβασμα – μελέτη και στο γράψιμο. Κι αν για κάποιους μοιάζει ετούτο διαστροφή, για μένα είναι ότι πιο πολύτιμο μπορεί να μου χαριστεί σε αυτό που προσπαθώ να πετύχω. Βυθίζομαι στον εσωτερικό μου κόσμο, διαλογίζομαι δημιουργικά με τον εαυτό μου κι αυτό είναι ένα προσωπικό στοίχημα να φτάσω μέχρι το τέλος και να μοιραστώ με τους αναγνώστες μου το πόνημά μου.
Τώρα στη μικρή Ελλάδα με τους ελάχιστους αναγνώστες (πιο πολλοί γράφουν παρά διαβάζουν!) είναι πολύ δύσκολο η συγγραφή να σου εξασφαλίσει διά βίου τα προς το ζην. Μια περίοδο με το
Υπατία, το έζησα και ήταν μια έμπρακτη επιβεβαίωση, ότι εκτός από τα οφέλη που προσφέρουν οι οικονομικές απολαβές, ήταν πως οι αναγνώστες αγαπούσαν αυτό που τους προσέφερα.
Θα ήθελα να μου επιτρέψετε ν’ αντιστρέψω μια συνήθη ερώτηση σχετικά με τις απαιτήσεις των αναγνωστών και να σας ρωτήσω ευθέως: Ποιες οι δικές σας απαιτήσεις από τους αναγνώστες σας; Αισθάνεστε ικανοποιημένος με την ποιότητα του ελληνικού αναγνωστικού κοινού; Υπήρξαν στιγμές που οι αναγνώστες (όχι απαραίτητα οι δικοί σας) σάς απογοήτευσαν;
Προσωπικά καμία απαίτηση δεν μπορώ να εκφράσω απέναντι στους αναγνώστες για τα βιβλία μου. Απλά γράφω κάθε φορά αυτό που μου κεντρίζει το ενδιαφέρον και θεωρώ πως πρέπει να το μοιραστώ με κάποιους ανθρώπους. Γενικότερα όμως θα ήθελα να τονίσω ότι οι αναγνώστες ακολουθώντας
το ρεύμα της εκάστοτε εποχής, όπως και η δική μας σήμερα εποχή, πρόχειρη, επιφανειακή και άκοπη, επιλέγουν κείμενα nonfiction, που όμως αποφέρουν, περιστασιακά πάντα, εύκολο κέρδος στους εκδότες. Ύφος βιβλίων που φτάνει στο σημείο να πλημμυρίζουν την αγορά παραμερίζοντας την καλή πεζογραφία καταδεικνύοντας αυτή η ροπή, την παρακμή της λογοτεχνίας.
Έχετε κατακτήσει επάξια πολλούς τομείς -ή καλύτερα είδη- λογοτεχνίας. Πάντα επικολυρικός, ποτέ στομφώδης αλλά απτός, απλός μα ποτέ απλοϊκός, εμβαθύνετε με αξιοζήλευτη άνεση στην γυναικεία -και όχι μόνο- ψυχολογία ακριβώς για να καταδείξετε και να τιμήσετε τους αφανείς πρωταγωνιστές της πανανθρώπινης Ιστορίας: Τις γυναίκες.
Το μεγαλύτερο κεφάλαιο για τη διαιώνιση του είδους είναι η γυναίκα. Αυτή μας γεννάει, μας μεγαλώνει, μας ανατρέφει, μας ερωτεύεται, μας αγαπάει, γίνεται μάνα του παιδιού μας, μας θάβει… Άλλωστε για μένα είναι στοίχημα να ασχοληθώ με το αντίθετο φύλλο, αυτό το άγνωστο και πιο δύσκολο είδος που υπάρχει στον πλανήτη, τη γυναικεία ψυχή, και να το πλησιάσω μέσα στα γραφτά μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Με το
Υπατία, έπαθα πλάκα. Όταν έγραφα για τη συγκλονιστική ιστορία της δεν φανταζόμουν τι θα επακολουθούσε στο δικό μου ψυχικό κόσμο. Έξι ολόκληρα χρόνια κράτησε η συγγραφή μέχρι να ολοκληρωθεί αυτό το έργο και υπήρξαν στιγμές που ζωντάνευε μέσα μου το πνεύμα της. Με κυρίευε η προσωπικότητά της και μέσω των γνώσεών της οδηγούσε το χέρι μου να γεμίζει τις σελίδες με τη δράση της και δίδαξε και σ’ εμένα τον αρχαίο ελληνικό ιδεαλισμό με τις αμέτρητες αρετές του.
Υπήρξαν φορές που η παρουσία της από άυλο πνεύμα, έπαιρνε σάρκα κι οστά και νύχτες ολόκληρες ψιθυρίζαμε για τη ζωή της, φιλοσοφούσαμε με μια μεταφυσική αίσθηση που πλούτιζε το συναισθηματικό μου κόσμο και μεγάλωνε ανάμεσά μας ένα είδος άρρηκτης σχέσης -σαν αυτό που οι άνθρωποι, μεταξύ μας, ονομάζουμε πίστη.
Τα ίδια συνέβησαν και με το
Λιπεσάνορες, τις γυναίκες της Τροίας, που βίωσαν όλο το τρόμο του δεκαετούς πολέμου στο πετσί τους. Γνωρίστηκα καλά μαζί τους… μου έδειξαν εμπιστοσύνη και μου άνοιξαν τις καρδιές τους… τις συμπάθησα όλες, πονεμένες ψυχές είχαν με όσα βίωναν, έχαναν παιδιά, άντρες αδέλφια και πατεράδες… μένανε μόνες να αντέξουν τη σκλαβιά και την επιβουλή των εχθρών τους… κάποιες κατάφεραν να γλιτώσουν πεθαίνοντας, κάποιες άλλες άτυχες ζήσανε τη σκλαβιά υπηρετώντας το μίσος που είχαν μέσα τους για τους δεσμώτες τους. Τέτοιες προσωπικότητες θα ήταν άδικο να μην τις αγαπήσω!
Θεωρώ ότι αυτό που έπαιξε ρόλο στην «πάλη» μεταξύ των δύο φύλλων ήταν η αμορφωσιά
Και στο
Υπατία και στο
Λιπεσάνορες η γυναίκα εγκαταλείπει το «στασίδι» του πόθου και, χωρίς να απογυμνώνεται από τον πηγαίο ερωτισμό που εκ φύσεως την διακρίνει, αναλαμβάνει την «βρώμικη» δουλειά: Να ξεπλύνει το αίμα των πολέμων των αντρών. Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος αυτός πάντα καθαγίαζε την γυναίκα και την αναδείκνυε σε σύμβολο της συνέχειας της ζωής. Έχει στις μέρες μας αποκαθηλωθεί η γυναίκα από τον «θρόνο» της; Πόσο μοιάζουν οι γυναίκες της νέας χιλιετίας με αυτές τις 15 του βιβλίου σας;
Οι άνθρωποι νομίζω ότι παραμένουν ίδιοι στους αιώνες, αφού οι πέντε αισθήσεις είναι όμοιες κι απαράλλαχτες σε κάθε άνθρωπο. Οι συνθήκες που θα βιώσουν οι σύγχρονες γυναίκες με εκείνες του παρελθόντος δεν θα έχουν την παραμικρή απόσταση μεταξύ τους. Ο πόνος, ο θάνατος, ο έρωτας, η αγάπη, είναι πάντα ίδια.
Από την αρχαιότητα και μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, θεωρώ ότι αυτό που έπαιξε ρόλο στην «πάλη» μεταξύ των δύο φύλλων ήταν η αμορφωσιά. Βλέπουμε κατά την περίοδο εξέλιξης της ανθρωπότητας όπου σταδιακά το μέσω μορφωτικό επίπεδο ανεβαίνει, η γυναίκα αρχίζει να κατακτά τα αναφαίρετα δικαιώματα της. Οι γυναίκες σήμερα έχουν κερδίσει τη θέση που τους ανήκει. Έχουν κατακτήσει καίριες θέσεις στο δημόσιο βίο και την πολιτική. Ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια είναι τα κυρίαρχα στοιχεία για την ισότητα των δύο φίλων και νομίζω πως στην πλειοψηφία μας, οι άντρες, έχουμε κάνει αποδεκτή τη γυναικεία προσωπικότητα. Η εκτίμηση μου λοιπόν είναι πως ανά τους αιώνες οι γυναίκες έχουν κυρίαρχη θέση στην κοινωνία και στις μέρες μας έχουν κατακτήσει πολλά δικαιώματα, όμως χρειάζονται την απόλυτη ισότητα και ελευθερία για να μεγαλουργούν.
Τα θέματα με τα οποία έχετε καταπιαστεί απαιτούν ευρύ φάσμα ιστορικών γνώσεων -σε βαθμό μάλιστα που η αφομοίωση αυτών των γνώσεων να είναι καταλυτική. Ωστόσο αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Ποια μέθοδο συνήθως ακολουθείτε, όταν εντοπίσετε την θεματολογία σας για ένα νέο βιβλίο; Ποια η αναλογία μελέτης – προετοιμασίας σε σχέση με την εκτέλεση της γραφής; Το ρωτώ διότι γνωρίζω ότι και τα δύο βιβλία σάς πήρε αρκετά χρόνια μέχρι να τα ολοκληρώσετε και να τα παραδώσετε στον εκδότη σας.
Όταν γράφω έ
να ιστορικό βιβλίο μέλημα μου απαραίτητο να συγκεντρώσω και να διασταυρώσω στοιχεία για το θέμα που θα γράψω, με σκοπό να μην παρεκκλίνω από την αλήθεια της Ιστορίας και βέβαια να μην πάρω, άθελά μου, κάποια θέση υπέρ ή κατά των γεγονότων που πιθανόν να είναι αντίθετα με τα ιδεολογικά μου πιστεύω. Κρατάω ίσες αποστάσεις απέναντι στις εμπλεκόμενες πλευρές. Είναι απαραίτητο όσο και αναγκαίο ως συγγραφέας να βλέπω σφαιρικά το κάθε ζήτημα όπως οι θρησκείες, η πολιτική και γενικότερα για όλα τα κοινωνικά θέματα. Άλλωστε τα γεγονότα πάντα καταγράφονταν και καταγράφονται ανάλογα με τα συμφέροντα που υπηρετεί ο χρονογράφος.
Αλλά δεν είναι μόνο τα ιστορικά βιβλία που χρήζουν απόλυτης προσοχής και αντικειμενικότητας… και οι υπόλοιπες θεματικές, όσο απλές κι αν αρχικά φαίνονται, κρύβουν πολλές δύσκολες παραμέτρους που χρειάζονται μελέτη και προσήλωση. Όπως ένα ψυχολογικό δράμα. Θέματα όπως ο έρωτας, η αγάπη, η μητρότητα, η ψυχή, το σεξ, οι αμφιλεγόμενοι εαυτοί, φέρουν μέσα τους την ομορφιά όσο και πολλά ψυχολογικά δράματα.
Η ευθύνη λοιπόν του συγγραφέα είναι η αντικειμενική αλήθεια. Δεν υπάρχουν για μένα άλλοι δρόμοι, εκτός από τις αλήθειες που πρέπει να προβάλλονται σε κάθε θέμα, όσο κι αν αυτές είναι πικρές.
Όσο για το χρόνο που διαρκεί το γράψιμο μέχρι να τελειώσω κάποιο βιβλίο είναι ανάλογος με τις δυσκολίες που προβάλλει το ίδιο το θέμα. Μα κι εγώ δεν βιάζομαι να τελειώσω, η τελειομανία μου και η ειλικρίνεια μου μέχρι να φτάσω στο άρτιο αποτέλεσμα δεν υπολογίζουν το χρόνο.
Η ευθύνη του συγγραφέα είναι η αντικειμενική αλήθεια. Δεν υπάρχουν για μένα άλλοι δρόμοι…
Ποιες οι λογοτεχνικές καταβολές σας; Τι κυρίως σας αρέσει να διαβάζετε και ποιους θεωρείτε ως μέντορές σας;
Από μικρός θυμάμαι τους γονείς μου, μέσα στη φτώχεια και την ανέχεια της μεταπολεμικής Ελλάδας, ανελλιπώς να διαβάζουν και να πηγαίνουν απαραιτήτως μια φορά το μήνα στο θέατρο. Ήταν η εποχή που ήρθα σε επαφή με τα κλασσικά έργα εκείνης της εποχής. Ντοστογιέφσκι, Χένρι Μίλλερ, Καζαντζάκη, Κοσμά Πολίτη, Ηλία Βενέζη, Στρατή Δούκα και λίγο αργότερα Σεφέρη, Ελύτη, κλπ. Αυτά για μένα ήταν οι μικρές ρίζες που όσο μεγάλωνα θέριευαν και με έστρεψαν προς τη λογοτεχνία.
Πώς βλέπετε τον εκδοτικό χώρο στην Ελλάδα του σήμερα; Τι δεν κάνουν οι Έλληνες εκδότες που θα επιθυμούσατε να κάνουν και πώς κρίνετε τον όποιο ρόλο τής επίσημης Πολιτείας στον χώρο του βιβλίου;
Να δείχνανε την απαιτούμενη προσοχή στα κείμενα που λαμβάνουν. Πόσα παραδείγματα έχουμε παγκοσμίως που για χρόνια απέρριπταν ένα βιβλίο και όταν έφτασε στα χέρια των αναγνωστών έγινε best seller. Δεν καταλαβαίνω γιατί αρκετοί από αυτούς κάνουν μια δουλειά που δεν τους εκφράζει. Το να είσαι εκδότης είναι μια παράλληλη πνευματική πορεία με τους δημιουργούς που εκπροσωπούν. Δεν είναι μόνο να βγάλεις χρήματα από κάποιον που έχει να πληρώσει και να μείνει στην απ’ έξω ένα καλό βιβλίο. Αυτή η τακτική να παίρνουν χρήματα για την παραγωγή ενός βιβλίου και όχι να προσπαθούν να στηρίξουν τις πωλήσεις τους σε βάθος χρόνου θα τους φέρει σε τέλμα, όπως βρίσκονται τώρα οι περισσότεροι. Όπως κι αν διαμορφώνονται τα πράγματα στο χώρο του βιβλίου, το καλό βιβλίο, έτσι κι αλλιώς θα βρει το δρόμο του και θα αναδειχθεί.
Τώρα όσο για την πολιτεία, αν δε
ν υπάρχει διαπλοκή δεν αναμειγνύεται…
Ασφαλώς υπάρχουν θέματα που δεν τα έχετε αγγίξει με την πένα σας. Ποια από αυτά θα θέλατε διακαώς να αποτελέσουν αντικείμενο των συγγραφικών σας ενδιαφερόντων; Υπάρχουν θέματα – ταμπού για τα οποία ποτέ δεν θα θέλατε να γράψετε –κι αν ναι, ποια είναι αυτά;
Ο Van Gogh, είχε πει: Η τέχνη είναι πίστη και επιβάλλει το καθήκον να αγνοήσεις την κοινή γνώμη. Έτσι λοιπόν ένας συγγραφέας πρέπει να έχει ανοιχτό μυαλό, να κοιτάζει μακριά δίχως να κρίνει και να επικρίνει και βέβαια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να έχει ταμπού. Σαφώς, πολλοί άνθρωποι είναι δομημένοι κι επηρεασμένοι από προλήψεις, προκαταλήψεις, ήθη, έθιμα, αλλά σε αυτή την περίπτωση νομίζω -και ας με συγχωρήσουν- αυτοί δεν είναι συγγραφείς. Το πνεύμα ενός συγγραφέα πρέπει να διέπεται από την ελευθερία σκέψης και έκφρασης και ποτέ από όρια και περιορισμούς.
Ναι, πολλά θέλω να γράψω αλλά ο χρόνος δεν μου φτάνει… είθε να κατάφερνα να κοιμάμαι ακόμη πιο λίγο απ’ όσο λιγοστά κοιμάμαι. Και μια και μιλήσαμε για ταμπού, προσωπικά τίποτα δεν με παραξενεύει όταν η ίδια η φύση το αποδέχεται και υποστηρίζει. Κανένα ταμπού δεν είναι φραγμός όταν εμπνευστώ κάποιο δύσκολο θέμα και θέλω να το αναπτύξω. Τώρα μόλις τελείωσα το βιβλίο Εγώ ο Άλλος που μιλάει για ένα παιδί με ομόφυλη ιδιαιτερότητα. Ε, και λοιπόν, αφού στη ζωή μας υπάρχουν όλα, εγώ γιατί να έχω ταμπού να αναφερθώ λογοτεχνικά σε ένα δύσκολο θέμα;
Θα σας ενδιέφερε η προώθηση των βιβλίων σας στο εξωτερικό; Πώς αντιμετωπίζετε την προοπτική, ας πούμε, μιας μετάφρασης των πονημάτων σας σε άλλες γλώσσες;
Μια πικρή ιστορία… Το Υπατία μεταφράστηκε στα Ρουμανικά, αν είχε μεταφραστεί σε μια γλώσσα όπως Αγγλική ή η Ισπανική θα είχε μεγαλύτερη επιτυχία και αποδοχή. Όμως οι μεταφράσεις είναι ακριβές και οι εκδότες δεν διακινδυνεύουν το ρίσκο.
Θέλω να είμαι απελπισμένος, για να μπορώ να γράφω, να γράφω, να γράφω…
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους επίδοξους συγγραφείς της χώρας μας; Τι θα έπρεπε να αποφεύγουν και σε τι να εστιάσουν;
Να πιστεύουν σε αυτό που κάνουν. Όταν αφοσιωθείς σε αυτό που ποθείς και αγαπάς, η επιτυχία αργά η γρήγορα θα σου χτυπήσει την πόρτα. Να μην αναλώνονται σε παρεούλες νομίζοντας ότι έτσι θα προβάλλουν το έργο τους ή θα το κάνουν να κερδίσει φήμη. Τη φήμη δεν μπορείς να τη βρεις, αυτή θα έρθει να σε συναντήσει από μόνη της. Να διαβάζουν ταυτόχρονα με το γράψιμο, αυτό θα διευρύνει τις ικανότητες τους και θα τους φέρνει κοντά όλο και πιο πολύ με την επιτυχία.
Περιγράψτε μας, παρακαλώ, την σχέση σας με τους αναγνώστες. Υπάρχει επαφή, με αφορμή τα βιβλία σας; Εκπλήσσ
εστε συχνά από τον τρόπο που ερμηνεύουν τα γραπτά σας ή οι αντιλήψεις τους είναι αναμενόμενες για εσάς;
Και σε ποιον συγγραφέα δεν αρέσει να μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις εντυπώσεις και τις απόψεις τους; Πολλές φορές με πλησίασαν άγνωστοι άνθρωποι και μου μίλησαν για κάποιο βιβλίο μου που διάβασαν. Ομολογώ πως, εκτός από τη ματαιοδοξία που υπάρχει μέσα στους χαρακτήρες των δημιουργών, είναι και μια ενθάρρυνση ότι δεν πάνε στράφι οι ώρες της απομόνωσης κατά τη συγγραφή. Είναι η επιπλέον απόκτηση αυτοπεποίθησης να συνεχίσω το γράψιμο. Βέβαια δεν αρέσουν σε όλους όσα γράφω, όμως υπάρχουν πολλοί που συμφωνούν και τους αρέσουν τα θέματα που δημιουργώ -κι αυτό είναι το ζητούμενο.
Ποια τα μελλοντικά συγγραφικά σχέδιά σας;
Αν πιστέψω τα λόγια του Μπουκόφσκι: «Οι συγγραφείς είναι απελπισμένοι άνθρωποι. Και όταν σταματήσουν να είναι απελπισμένοι παύουν να είναι και συγγραφείς». Έτσι κι εγώ, θέλω να είμαι απελπισμένος, για να μπορώ να γράφω, να γράφω, να γράφω…
Εκδοτικός Οίκος
ΑγκυραΕλληνική ΠρωτοβουλίαΕντύποιςΜπατσιούλαςΧρήστος Ε. Δαρδανόςhttp://superiorbooks.gr/dimitris-varvarigos-thelo-na-ime-apelpismenos-gia-na-boro-na-grafo/www.dvarvarigos.grhttp://dimitrisbarbarigos.blogspot.gr/
http://superiorbooks.gr/dimitris-varvarigos-thelo-na-ime-apelpismenos-gia-na-boro-na-grafo/
το ρεύμα της εκάστοτε εποχής, όπως και η δική μας σήμερα εποχή, πρόχειρη, επιφανειακή και άκοπη, επιλέγουν κείμενα nonfiction, που όμως αποφέρουν, περιστασιακά πάντα, εύκολο κέρδος στους εκδότες. Ύφος βιβλίων που φτάνει στο σημείο να πλημμυρίζουν την αγορά παραμερίζοντας την καλή πεζογραφία καταδεικνύοντας αυτή η ροπή, την παρακμή της λογοτεχνίας.
Υπήρξαν φορές που η παρουσία της από άυλο πνεύμα, έπαιρνε σάρκα κι οστά και νύχτες ολόκληρες ψιθυρίζαμε για τη ζωή της, φιλοσοφούσαμε με μια μεταφυσική αίσθηση που πλούτιζε το συναισθηματικό μου κόσμο και μεγάλωνε ανάμεσά μας ένα είδος άρρηκτης σχέσης -σαν αυτό που οι άνθρωποι, μεταξύ μας, ονομάζουμε πίστη.
να ιστορικό βιβλίο μέλημα μου απαραίτητο να συγκεντρώσω και να διασταυρώσω στοιχεία για το θέμα που θα γράψω, με σκοπό να μην παρεκκλίνω από την αλήθεια της Ιστορίας και βέβαια να μην πάρω, άθελά μου, κάποια θέση υπέρ ή κατά των γεγονότων που πιθανόν να είναι αντίθετα με τα ιδεολογικά μου πιστεύω. Κρατάω ίσες αποστάσεις απέναντι στις εμπλεκόμενες πλευρές. Είναι απαραίτητο όσο και αναγκαίο ως συγγραφέας να βλέπω σφαιρικά το κάθε ζήτημα όπως οι θρησκείες, η πολιτική και γενικότερα για όλα τα κοινωνικά θέματα. Άλλωστε τα γεγονότα πάντα καταγράφονταν και καταγράφονται ανάλογα με τα συμφέροντα που υπηρετεί ο χρονογράφος.
ν υπάρχει διαπλοκή δεν αναμειγνύεται…
εστε συχνά από τον τρόπο που ερμηνεύουν τα γραπτά σας ή οι αντιλήψεις τους είναι αναμενόμενες για εσάς;
